Jak by to z tą przyczyną nie było nie jest prawdą, że najstarsze polskie kluby to dopiero rok 1903. Rzeczywiście byliśmy zapóźnieni w stosunku do Anglii ale to samo można powiedzięć dokładnie o całym świecie. Jeśli zaś idzie o pozostałe państwa europejskie to nasze opóźnienie było niewielkie i wynikało raczej z działań zaborców niż naszego wstecznictwa.
Polski sport w nowoczesnej formie jak wszedzie w Europie narodził się w XIX wieku. Przechodził kilka etapów.
Pirwszy etap to dominacja strzelectwa. Opócz wymienionych w tabeli poniżej mieliśmy trudną do oszacowania liczbę wywodzących się ze średniowiecza Bractw Kurkowych, z których wiele istnieje do dziś. Kto chce się bliżej zapoznać z ich działanością zapraszam na stronę https://www.bractwakurkowe.com.pl
Etap drugi. Dominacja sportów konych, które straciły swoja pierwszoplanową rolę wraz z egalityzacją sportu. Wiadomo koń kosztuje.
Etap trzeci. Domincja wioslarstwa oraz kolarstwa.
Poza tym oczywiście stale popularna była lekka atletyka i ćwiczenia gimnastyczne.
Dopiero po tych wymienionych wyżej etapach przychodzi czas na piłkę nożną (choć musiała jeszcze pokonać lekką atletykę) i rok 1903.
Poniżej tabela nastarszych klubów sportowych na ziemiach polskich.
Pominałem bractwa kurkowe. Jesli idzie o TG Sokół wymienione sa tylko najstarsze dla danego zaboru gniazda. Nie ma też klubów niemieckich oraz klubów górnośląskich. Kluby górnośląskie były klubami niemieckimi ale nie robiły większych porblemów w przyjmowaniu Polaków i relanie rzecz biorąc miały często charakter mieszany.
Jeśli w tabeli nie ma daty zakończenia działalności lub znaku zapytania oznacza to, że dany klub wciąż istnieje.
Lista obejmuje kluby do roku 1903. Poźniejsze kluby na liscie to efekt mojej samowoli.
Towarzystwo Gimnastyczno sportowe w Pszczynie | 1815-1820 |
Wojskowa Szkoła Pływania na Stawie Marymonckim | ok. 1820-? |
Łódzkie Towarzystwo Strzeleckie | 7 VI 1824- po latach 60tych XIX wieku |
Towarzystwo Strzeleckie Krakowskie | 1831-1846 |
Szkoła gimnastyki Ludwika Bierkowskiego | 1838-? |
Klub Jeździecki Towarzystwa ku Ulepszaniu Hodowli Bydła i Koni | 1838-1862 |
Towarzystwko Wyścigów Konnych i Wystaw Zwierząt Gospodarkich w Warszawie | 1841-? |
Towarzystwo Zachęty Koni i Zwierząt Gospodarkich we Lwowie | 1856-? |
Stowarzysznie Gimnastyczne w Poznaniu | 1862-? |
TG Sokół we Lwowie | 1867 |
TG Sokół Inowrocław | 1884 |
TG Sokół Warszawa | 1906 |
283 gniazda do wybuchu I wojny światowej | |
Towarzystwo Gimnastyczne Krakowskie | 1868-1871 |
Lwowskie Towarzystwo Łyżwiarskie | 1869-? |
Krakowskie Towarzystwo Łyżwiaży | 1871-? |
Yacht Klub rzeczny Warszawa | 1872-? |
wWarszawskie Towarzystwo Wioślarskie | 1878 |
Towarzystwo Wioślarskie w Płocku | 1884-? |
Krakowskie Towarzystwo Wioslarskie | 1884,1892, 1911-? |
Włocławskie Towarzystwo Wioślarskie | 1886 |
Warszawskie Towarzystwo Cyklistów | 1886 |
Krakowski klub Cyklistwó | 1886-? |
Lwowski klub Cyklistów | 1886-? |
Łódzkie Towarzystwo Cyklistów | 1886-? |
Klub Jeździecki w Jarmolińcach na Podolu | 1886-? |
Towarzystwo Łyżwiarskie w Warszawie | 1888-? |
Zakład Gimnastyki i Atletyki Warszawa | 1890-? |
Klub Jeździecki Kraków | 1893-? |
Lubelskie Towarzystwo Cyklistów | 1893 |
Krakowski Klub Szachistów | 1893 |
Towarzystwo Wioslarskie w Kaliszu | 1894-? |
Towarzystwo Cyklistów Poznań | 1894-1918 |
Klub Cyklistów-Turystów Łódź | 1895-? |
Kieleckie Towarzystwo Cyklistów | 1895-? |
Union Łódź | 1897-1932 |
Towarzystwo Gry Szachowej Łódź | 1897-? |
Akademicki Klub Cyklistów Lwów | 1897-? |
Klub Jeździecki Lublin | 1899-? |
Konińskie Towarzystwo Wioślarskie | 1900-? |
Towarzystwo Wioslarskie w Łomży | 1901-? |
Klub Wioślarski Poznań | 1904 |
Towarzystwo Wioślarskie w Wilnie | 1908-? |
Towarzystwo Wioślarskie w Kruszwicy | 1911-? |
Tryton Poznań | 1912 |
Towarzystwo Wioślarskie w Nowym Sączu | 1912-1939? |
Towarzystwo Wioślarskie w Pułtusku | 1913 |